Η οσφυαλγία είναι απλά ο πόνος στην περιοχή χαμηλά στην μέση αν και αρκετές φορές αυτός ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται και στην περιοχή της λεκάνης και των γλουτών. Όταν όμως αναφέρουμε και τον όρο ισχιαλγία τότε εννοούμε τον πόνο που επεκτείνεται κατά μήκος του μηρού, της γαστροκνήμιας (γάμπας) μέχρι το άκρο πόδι και μερικές φορές μέχρι τα δάκτυλα του ποδιού.
Η συχνότητα της οσφυαλγίας στον γενικό ελληνικό πληθυσμό είναι περίπου 11% των ενηλίκων της χώρας μας, εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες και η συχνότητά της αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας. Η οσφυαλγία έχει σοβαρές επιπτώσεις επι του κοινωνικού συνόλου και επιβαρύνει σημαντικά και την οικονομία μιας χώρας ένεκα της μακροχρόνιας λειτουργικής ανικανότητας και του βραχυχρόνιου περιορισμού των δραστηριοτήτων των προσβληθέντων ατόμων.
Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες;
Μεγάλη ποικιλία αιτιών εκδηλώνονται με το σύμπτωμα της οσφυαλγίας τα συχνότερα από τα οποία είναι:
- Μηχανικά αίτια, όπως μυοσκελετικές αλλοιώσεις στην οσφύ, οστεοαρθρίτιδα, κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, σπονδυλολίσθηση, και στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, αποτυχία χειρουργικής επέμβασης, συμφύσεις στην ΟΜΣΣ μετά από επέμβαση, οστεοπόρωση
- Ρευματοπάθειες, όπως αγκυλωτική σπονδυλοαρθροπάθεια, ψωριασική αρθρίτιδα
- Νεοπλάσματα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, όπως πολλαπλούν μυέλωμα, οστέωμα
- Μικροβιακοί και αιματολογικοί παράγοντες
- Διάφορες παθήσεις όπως ινομυαλγία
Πως γίνεται η διάγνωση και η ανεύρεση του αιτίου της οσφυαλγίας;
Τον πρωταρχικό ρόλο στην διάγνωση τον έχει η μαγνητική τομογραφία της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, όπου αποκαλύπτει την ύπαρξη των κυριότερων αιτιών της νόσου. Συμπληρωματικό ρόλο έχουν η αξονική τομογραφία και οι απλές ακτινογραφίες οσφύος. Η κλινική εξέταση του ασθενούς μαζί με τον πλήρη αιματολογικό και βιοχημικό έλεγχο του ασθενούς αποκαλύπτει όλες τις πιθανές αιτίες της νόσου και καθοδηγεί την θεραπεία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί η μαγνητική τομογραφία θα πρέπει να γίνεται με χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας, και να απέχει από την ημέρα της επέμβασης τουλάχιστον τρεις μήνες.
Ποιες είναι οι σύγχρονες θεραπείες της οσφυαλγίας; Πότε πρέπει να εφαρμόζονται και σε ποιους ασθενείς;
Η θεραπεία της οσφυοισχιαλγίας εξαρτάται από την αιτία που την προκαλεί. Σημειωτέων ότι το 95% των ασθενών χρειάζονται συντηρητική θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή και με μεθόδους ελαχίστης παρεμβατικότητας και μόνον το 5% από τους ασθενείς χρειάζονται να χειρουργηθούν με κάποια ενδοσκοπική ή μικροχειρουργική μέθοδο. Οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι είναι η επισκληριοδοσκόπιση, η επισκληρίδια χορήγηση φαρμάκων, και προσφάτως η εφαρμογή επι των αρθρώσεων βλαστοκυττάρων που παίρνουμε από τον ίδιο τον ασθενή.
Η επισκληριοδοσκόπιση είναι μια σύγχρονη μέθοδο για την θεραπεία της οσφυοισχιαλγίας και εφαρμόζεται σε ασθενείς που δεν έχουν ένδειξη να χειρουργηθούν και έχει αποτύχει η συντηρητική αγωγή με αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά. Επίσης εφαρμόζεται σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί στο παρελθόν και παρουσιάζουν άλγος στην οσφύ ένεκα συμφύσεων από την επέμβαση. Οσφυαλγία από την εκφυλιστική σπονδυλοαρθροπάθεια επίσης η εφαρμογή αυτής της μεθόδου θεραπεύει και ανακουφίζει τους ασθενείς από αυτό το βασανιστικό σύμπτωμα.
Τι είναι η επισκληριοδοσκόπιση;
Γίνεται με τοπική αναισθησία σε απόλυτα αποστειρωμένο περιβάλλον. Χρησιμοποιούνται 1) ακτινοσκοπικό μηχάνημα 2) ειδικός πύργος ενδοσκόπησης και 3) ειδικό ενδοσκοπίου 0,9 mm. Με την καθοδήγηση του ενδοσκοπίου και της ακτινοσκόπησης εισερχόμεθα από τον κόκκυγα εντός του επισκληριδίου χώρου και εντοπίζουμε το πάσχων σημείο. Με μηχανικό τρόπο λύνουμε τις συμφύσεις απελευθερώνουν την σύστοιχο ή την αντίστοιχο ρίζα σε ένα ή περισσότερα επίπεδα και εν συνεχεία βάζουμε τοπικά κορτιζόνη βραδείας δράσεως και τοπικό αναισθητικό (μαρκαίνη, ξυλοκαίνη). Αυτό βοηθά στην άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς που διαρκούν για μεγάλο διάστημα και δίδεται η ευκαιρία στον ασθενή να επανέλθει στην δραστηριότητά του άμεσα. Ο χρόνος νοσηλείας είναι μερικές ώρες και παραμένει ο ασθενής στην μονάδα βραχείας νοσηλείας.
Ποια είναι η επικινδυνότητα της μεθόδου;
Υπάρχουν κάποιοι θεωρητικοί μόνο κίνδυνοι που αφορούν κεφαλαλγία, μικροαιμορραγία, μυϊκός σπασμός, μικροτρώση της σκληράς μήνιγγός (όταν προϋπάρχει χειρουργική επέμβαση). Μέχρι σήμερα κανείς από τους ασθενείς που εφαρμόσαμε την μέθοδο είχε κάποια επιπλοκή ή παρενέργεια.
Η επισκληρίδια χορήγηση κορτιζόνης και αναισθητικών φαρμάκων έχει μικρότερο αποτέλεσμα σε σχέση με την επισκληριοσκόπιση. Επίσης η διήθηση των αρθρώσεων με την καθοδήγηση της ακτινοσκόπησης σε αρκετές περιπτώσεις έχει ευνοϊκό αποτέλεσμα.
Το τελευταίο διάστημα εφαρμόζεται η μέθοδος των βλαστοκυττάρων για την σπονδυλοαρθροπάθεια χωρίς ακόμη να υπάρχουν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν τα πλεονεκτήματα της εν λόγω μεθόδου σε σχέση με τις προηγούμενες μεθόδους. Ο κανόνας θα έλεγα είναι: Η σωστή επιλογή των ασθενών για την εξατομικευμένη θεραπεία στόχο, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την θεραπεία της νόσου.
Πόσο συμμετέχει η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου στη διάγνωση και τη θεραπεία;
Όσο παράξενο κι αν μπορεί να φανεί στον καθημερινό άνθρωπο, η πραγματικότητα είναι ότι μια από τις βασικότερες αιτίες της οσφυαλγίας δεν βρίσκεται στο σώμα μας αλλά στο μυαλό μας και στον τρόπο σκέψης μας. Αρκετές μελέτες αναφέρουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών που υποφέρουν από προβλήματα οσφυαλγίας ή ισχιαλγίας δεν έχουν κανένα άλλο πρόβλημα πέραν του στρες ή της ψυχολογικής πίεσης.
Νέες μελέτες συσχετίζουν ότι την στήριξη του σώματος από την σπονδυλική στήλη αντιπροσωπεύει "ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗ ΖΩΗ". Τα άτομα που έχουν προβλήματα στην πλάτη συνήθως νιώθουν πως "ΔΕΝ ΤΑ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ Ή ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ" και πως "ΔΕΝ ΤΑ ΑΓΑΠΟΥΝ". Τα προβλήματα στη μέση υποδηλώνουν ενοχές και "μπλοκάρισμα" του ατόμου σε αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος. Συνήθως επιθυμεί να προχωρήσει στην ζωή του αλλά δεν μπορεί. Το έντονο εργασιακό στρες, ο χαμηλός μισθός, η χαμηλή ικανοποίηση από την εργασία και η κατάθλιψη διαπιστώθηκε ότι αυξάνουν σημαντικά την συχνότητα και τη διάρκεια της οσφυαλγίας.
Τέλος, μελέτη στο "Clinical Journal of Pain" έδειξε πως οι συναισθηματικοί και ευάλωτοι στο στρες άνθρωποι έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν οσφυαλγία, ενώ αντιθέτως όσοι δεν νιώθουν σχεδόν ποτέ στρες έχουν πολύ λιγότερες.
